Jan Kempers, manager Duurzame Ontwikkeling Heineken

''Een win-win-situatie voor de boer en het landschap''

"Bijna alles dat we bij Heineken gebruiken, komt van het land. Alle ingrediënten komen uit een natuurlijk systeem: gerst, hop, water en suiker (voor de frisdranken). Om een natuurlijk systeem goed te laten functioneren, moet je de spelregels ervan goed kennen", zegt Jan Kempers, manager Duurzame Ontwikkeling van Heineken Nederland Supply.

Glas bier

Heineken is grootafnemer van akkerbouwproducten zoals gerst. Kempers: "Daar hebben we veel van nodig om te brouwen. Om dat in de toekomst te kunnen blijven doen, moeten we dichter bij de natuur staan. Want hoe dichter bij de natuur, hoe meer zij je oplevert."

Reguliere landbouw staat verder van de natuur en veel boeren zien dit als een zorgwekkende ontwikkeling. Ze zijn bezorgd om uitputting van de grond, gewassen die kwetsbaarder worden. Ze vrezen meer wateroverlast en hogere kosten om te bemesten. Kempers heeft met een aantal akkerbouwers de handen ineen geslagen en gezamenlijk is de stichting Veldleeuwerik opgericht. Met als doel de achteruitgang van akkerbouw tegen te gaan. Kempers: "We hebben het Louis Bolk Instituut gevraagd om het huidige systeem te bekijken en aan te geven hoe naar een andere werkwijze over te schakelen, zoals het gebruik van wormen als vervanger van de ploeg. Heel natuurlijk en door het gangenstelsel van de wormen wordt de opnamekwaliteit van de bodem verbeterd, zowel van water als voedingsstoffen."

tarweveld

Kempers vertelt graag over de metamorfose van ‘zijn' honderd hectare brouwerijterrein. "Een groot deel is polderlandschap, kaal gevreten door de schapen. We hebben Alterra gevraagd hoe we extra functies aan dit terrein konden geven en bij kunnen dragen aan natuurontwikkeling in de regio. Het advies? Ga voor steun aan de bestuivers. De oplossing? Maak een bloemrijke natuur. In een jaar tijd hadden we bloemen, binnen twee jaar een bloemenzee!" Dit maakte veel indruk op mensen en bedrijven in de regio. "Met dit ecologisch hovenieren lever je direct brandstof aan het ecosysteem en je verbetert de directe leefomgeving van mensen", zegt Kempers.

Groene Cirkels

De bloementuin staat niet op zichzelf, het is onderdeel van het grotere plan om de brouwerij te verduurzamen en het past binnen het concept Groene Cirkels, waarin Heineken met de provincie Zuid-Holland en Alterra samenwerkt. Groene Cirkels heeft als doel "een voorbeeld van wereldklasse te realiseren voor de maatschappij van de toekomst. Zo ontstaat een economisch krachtig bedrijf in een aantrekkelijke omgeving waarin het goed wonen, werken, ondernemen en recreëren is", zoals de site vermeldt.

Groene Cirkels concentreert zich op vijf thema's:

Energie
Vier windturbines, te bouwen in 2015, gaan in 43% van de  elektriciteitsbehoefte van de brouwerij voorzien.;

Water

  1. Door in te zetten op groenblauwe infrastructuur, krijg je meer natuurlijke waterzuivering, wordt de biodiversiteit vergroot en krijgt het landschap een hogere recreatiewaarde. Heineken zoekt naar nieuwe toepassingen voor afvalwater, bijvoorbeeld door regionaal gebruik te maken van de mineralen uit het afvalwater voor bemesting of versterking van de natuur;
  2. Grondstoffen
    Sluiten van de fosfaatkringloop is van wereldwijd belang door de dreigende schaarste aan fosfaat. Heineken heeft fosfaathoudend afvalwater en heeft tegelijk fosfaatbemesting nodig voor de gerstproductie. De brouwer recyclet nu al 97% van de reststromen;
  3. Duurzame mobiliteit
    Heineken heeft veel gerstemout nodig en exporteert bier naar bijna alle landen ter wereld. Al die logistiek zorgt voor CO2 emissies. De brouwer wil dit terugdringen door gebruik te maken van innovatieve, logistieke concepten; door fossiele brandstoffen te vervangen door hernieuwbare brandstoffen of elektriciteit. En door het vervangen van wegtransport door transport over het railnetwerk en over water;
  4. Verbetering van de leefomgeving
    Groene Cirkels wil met bedrijventerreinen, gemeentelijk groen, tuinen en wegbermen de bijen terugbrengen in het landschap om zo de biodiversiteit te versterken.

Met Groene Cirkels heeft Kempers volgens eigen zeggen een mooi platform voor verduurzaming van de brouwerij en zijn omgeving. "Het verhaal slaat aan, het is tastbaar: een wereld zonder bloemen, dat kan niet. We helpen een melkveehouder met het ombouwen van een poldersloot tot zuiveringssloot, waarmee hij het spoelwater uit zijn melkmachine kan zuiveren. Kwam dit voorheen bij de mest, in de sloot zorgen de helofyten voor de zuivering van het water. Deze waterplanten binden stikstof en fosfaten en er ontstaat een geheel nieuwe vegetatie langs de sloot. Deze diversiteit van riet en bloemen zorgt voor afwisseling in het soms monotone, verkavelde landschap. Bovendien spaart het geld uit omdat er minder mest te verwerken is. Zo ontstaat een win-win-situatie voor de boer en het landschap."

Het is voor Kempers wederom een mooi voorbeeld van  verduurzaming. "Duurzame ontwikkeling is niet alleen een technisch verhaal, het moet ook  het gevoel van mensen aanspreken, anders krijgen we het niet voor elkaar.  Het moet  een verhaal zijn dat we allemaal willen."

Het belang van data is voor Kempers evident: "Het is net als bij ‘gewoon management' onontbeerlijk: je beleid maak je op basis van goede informatie. Dus ook voor een duurzaam beheer van natuurlijk kapitaal is informatie nodig. Op basis daarvan kunnen we beleid maken om ervoor te zorgen dat we niet het kapitaal opsouperen, maar alleen de rente. Die informatie is afkomstig van boeren, landeigenaren, beheerders en bedrijven. En de overheid. Ik hoop dan ook dat de Atlas Natuurlijk Kapitaal niet alleen een aanvulling is, maar inzichtelijke en bruikbare informatie levert over de ecosysteemdiensten die het natuurlijk kapitaal ons leveren. Wij zullen het dan zeker gebruiken in onze duurzaamheidsstrategie. Bovendien: de urgentie is groot om uiterst zorgzaam met ons natuurlijk kapitaal om te gaan. Bij Heineken zijn we ons daar terdege van bewust."