Utrecht binnenstad werfkelders langs gracht

Groen is meer waard dan we denken. Het draagt bij aan ons geluk en gezondheid, en draagt ook bij aan klimaatadaptatie. In andere woorden: de maatschappelijke baat is enorm. Maar wie gaat het betalen? In het webinar Herwaardering van Stedelijk Groen van Stichting Steenbreek, ROm en Groen komen drie experts aan het woord over het belang van groen in de stad. Zo vertelt Ton de Nijs, projectleider Atlas Natuurlijk Kapitaal, over de Groene Baten Planner waarmee de maatschappelijke baten van groen berekend kunnen worden. 

‘Groen draagt bij aan het verbeteren van de leefbaarheid, gezondheid, klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en biodiversiteit’, trapt Ton de Nijs van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) af. ‘We zien dat mensen minder vaak ziek worden, gezondheidskosten worden vermeden, de omgeving wordt verkoeld en de luchtkwaliteit verbeterd. Allemaal baten.’

Via de Groene Baten Planner van het RIVM kan men de maatschappelijke baten van groen in de stad inzien. ‘Een hectare groen levert ongeveer tussen de 50.000 en 100.000 euro aan maatschappelijke baten op per jaar. Natuur is echt veel meer waard dan we denken.’ De meeste winsten zijn te behalen in stedelijke gebieden met weinig groen. Ook in natuurgebieden is er veel te halen.

In Nederland zijn er al veel voorbeelden van plekken waar de waarden en baten van groen goed zichtbaar zijn. Mascha Visser van Bureau Waardenburg toont er enkelen in haar presentatie. Voor de gemeente Gorinchem bracht het bureau al de waarden van groen in de stad volledig in beeld, zodat de gemeente weet waar ze winsten kunnen behalen. Of denk aan Wageningen, waar het bureau aanknopingspunten schetste om natuur van buiten de stad naar binnen te krijgen. 

Elk schaalniveau van groen heeft verschillende baten. Visser: ‘Dat schaalniveau kan zorgen voor een goede afweging. Ik wil iedereen oproepen om dan ook out of the box te denken. Welke functies kan dit groen hebben? Anders naar plekken kijken biedt kansen om de waarde van groen te vergroten. Zelfs op een bedrijventerrein, waar groen hittestress kan voorkomen.’

Wat gebeurt er in Den Haag op dit gebied? Susan Arts van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit praat ons bij: ‘We zijn bezig met een platform om kennis te bundelen, maar ook met het ondersteunen van koplopers en verbinden van sleutelspelers. Ook kunnen we regelgeving aanpassen.’

Wie betaalt de rekening?

Het is duidelijk dat de baten van groen in de stad zijn doorgedrongen bij meerdere instanties. Maar wie gaat het allemaal financieren? Arts: ‘De financiële middelen zijn beperkt, maar met verschillende kennisinstellingen, gemeenten en provincies zijn we daarover in gesprek. Misschien is het uiteindelijk aan de politiek om hier middelen voor beschikbaar te stellen.’

Visser denkt dat combinatie het sleutelwoord is om groen in de stad te financieren: ‘Door verschillende functies te combineren is het mogelijk om geld te besparen. Een investering is er altijd nodig, maar als je gemeenschappelijk een doel hebt, dan kun je elkaar versterken. Dan heb je misschien wel beperkte middelen, maar omdat je het allemaal samendoet kun je toch een mooie openbare ruimte creëren. In het Leiden Bioscience Park zien we al dat de gemeente, de bedrijven en het waterschap goed met elkaar samenwerken.’

De Nijs haakt daar tot slot met een ander voorbeeld op in: ‘De gemeente Dordrecht gaat in overleg met projectontwikkelaars. Zij willen dat de projectontwikkelaars het beheer van het groen op zich nemen. De RVO kijkt hoe dat contractueel vastgelegd kan worden. Er zijn echt wel deals te maken met projectontwikkelaars. Groen draagt namelijk echt bij aan de WOZ-waarde en de verkoopprijs van de gebouwen.

Bron: Stadszaken