Wat is het?

Wat is het?

Zandbanken, slikken, schorren, stranden en duinen zijn de meest natuurlijke bescherming van onze kust. De belangrijkste vorm van de natuurlijke kustverdediging is de buitenste rij duinen, de zeereep genoemd. De zeereep moet de klappen van de golven opvangen. Eeuwen lang heeft men geprobeerd om de zeereep tegen wind en golven te beschermen door helm of rietschermen te planten. Tegenwoordig zorgt de toevoer van extra zand op het strand voor het breken van golven en de bescherming van de zeereep. Door de wind, zee en stroming verdwijnt er zand van de kust. Sinds 1979 compenseert Rijkswaterstaat de kustafslag door zand bij te storten op het strand of voor de kust. Dit zand is grotendeels afkomstig van de zeebodem. Door gebruik te maken van stromingen en de wind kan het zand op natuurlijke wijze verspreid worden.

Duurzaam belang

Duurzaam belang

Kustbescherming zorgt voor een veilige leefomgeving op het achterland. Een groot deel van West-Nederland ligt onder de zeespiegel. De toestroom van mensen naar de Randstad, de zeespiegelstijging en daling van de bodem zorgen ervoor dat deze dienst alleen maar belangrijker wordt. Naast de natuurlijke barrière van stranden en duinen zijn er maatregelen om het overstromingsrisico te verkleinen. Zo zijn er de wereldberoemde deltawerken en een netwerk aan dijken langs het kustgebied. Ook het plaatsen van golfbrekers, het verbreden van dijken en zandsuppletie dragen bij aan de bescherming van het achterland. De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor de combinatie van natuur en waterveiligheid. Met de aanleg van doorbraakvrije dijken en de inrichting van overstroombare gebieden kunnen de gevolgen van een overstroming worden beperkt. Deze gebieden zijn niet geschikt om te wonen maar bieden wel ruimte voor natuur en recreatie.

De duinen zijn naast kustbescherming ook belangrijk voor drinkwaterzuivering, recreatie en cultuurhistorische waarden. Ook voor de natuur is het kustgebied relevant; van alle plantensoorten in Nederland komt 60% voor in het kustgebied. Waaronder een groot aantal bedreigde soorten.

In de praktijk

In de praktijk

De zandmotor

In Nederland wordt steeds meer gebruik gemaakt van natuurlijke processen voor kustbescherming. Voor de Noordzeekust, ten zuiden van Den Haag, is de Zandmotor aangelegd.

De Zandmotor is een mega-zandsuppletie van 20 miljoen m3 zand voor de kust. Door wind, golven en stroming verspreidt het zand zich de komende twintig jaar langs de kust tussen Hoek van Holland en Scheveningen. Deze innovatieve manier van kustbescherming en –onderhoud resulteert in verbrede stranden en duinvorming, en biedt bescherming tegen de zee. Toegevoegde waarde is het ontstaan van nieuwe recreatie- en natuurgebieden. 

Hondsbossche en Pettemer Zeewering

Een ander voorbeeld is de aanleg van duinen, strand en een omvangrijke vooroever vóór de Hondsbossche en Pettemer Zeewering. Hierdoor is de beschermingsfunctie van de smalle dijk overgenomen door een breed zandlichaam. Zand kan meebewegen met stormen en grote zandlichamen kunnen meegroeien met zeespiegelstijging, wat een natuurlijke oplossing biedt voor waterveiligheid. De verwachting is dat de nieuwe duinen leefgebied worden voor vele vogels en planten.

Kaarten NK-model

NK-model

De technische documentatie voor de ESD kustbescherming met daarin de beschrijving van de input en output kaarten kan hier worden gedownload.